KUSEMA KWELI BAJETI HII HAINA NAFUU KWA MWANANCHI WA KAWAIDA.

TUMSHUKURU Mungu kwa kutuwezesha kuiona siku hii. Hakika Mungu ni mwema na anatupenda sana ndiyo maana tupo hapa leo.
Ndugu zangu, leo nitaizungumzia Bajeti ya Serikali ya Tanzania ambayo iliwasilishwa Bungeni wiki iliyopita ikieleza  mapendekezo yake kuhusu Makadirio ya Mapato na Matumizi kwa Mwaka wa Fedha 2013/14.

Katika mapendekezo hayo, serikali imepanga kutumia Shilingi  trilioni 18,248,983 kwa ajili ya matumizi ya kawaida na ya maendeleo. Kwa tafsiri yoyote ile, bajeti hiyo inaonyesha bayana kwamba siyo endelevu, kwani kati ya fedha hizo, Shilingi trilioni 12,575 zitakuwa za matumizi ya kawaida wakati Shilingi trilioni 5,674  tu ndizo zitatumika katika miradi ya maendeleo.
Waziri wa Fedha na Uchumi, Dk. William Mgimwa alisema matumizi hayo ya kawaida yanajumuisha shughuli zisizo za uzalishaji, zikiwamo mishahara ya watumishi wa serikali, taasisi na wakala za serikali, mfuko mkuu wa serikali na kile kinachoitwa “Matumizi Mengineyo” ya Shilingi 4.5 trilioni.

Kifupi tunaweza kusema hii ni bajeti ya matumizi na siyo ya maendeleo na haionyeshi dhamira ya serikali ya kumkwamua mwananchi wa kawaida kutoka katika dimbwi la umaskini.
Matarajio makubwa ya Watanzania waliokuwa wakifuatilia hotuba hiyo ya  waziri wa fedha yalikuwa kuona bajeti ya kuwaletea unafuu katika maisha yao ya kila siku, bajeti yenye mwelekeo wa kuwapunguzia umaskini na kukuza hali ya kiuchumi kwa mtu mmojammoja, makundi mbalimbali na taifa kwa jumla.

Tulio wengi tulitegemea bajeti hiyo ilenge katika kufungua fursa za kiuchumi na kijamii kwa ajili ya maendeleo endelevu kupitia mfumo mpya uliowekwa na serikali wa utekelezaji wa miradi ya kipaumbele inayotegemewa kuleta matokeo makubwa kwa haraka.
Matumaini hayo makubwa yalitokana na ukweli kwamba bajeti hiyo iliyowasilishwa Bungeni ni ya kwanza katika utekelezaji wa Mpango wa Kwanza wa Maendeleo ya Miaka Mitano ambao umeweka kipaumbele katika maeneo makuu sita ambayo ni maji, nishati, elimu, uchukuzi, kilimo na kuongeza mapato.
 

Hata hivyo, bajeti hiyo haionyeshi kuweka mkazo katika utekelezaji wa vipaumbele hivyo kwa vitendo wakati imetenga zaidi ya asilimia 60 kwa matumizi ya kawaida, huku miradi ya maendeleo kama barabara ikipewa fedha kidogo tu.
 Hotuba ya bajeti hiyo kwa kiasi kikubwa imejaa siasa na maelezo matamu ya jumlajumla tu. Uchambuzi wa haraka wa hotuba za bajeti za miaka ya hivi karibuni unaonyesha kwamba hiyo iliyosomwa wiki iliyopita haitofautiani sana na hizo zilizopita isipokuwa katika maeneo machache sana.
 

Kwa kutoa mfano, serikali inasema bajeti ya mwaka 2013/14 ina shabaha na malengo ya uchumi manane, ikiwa ni pamoja na kuwa na akiba ya fedha za kigeni zitakazokidhi mahitaji ya uagizaji wa bidhaa kutoka nje, lakini haisemi lolote kuhusu mkakati wa kupata fedha zaidi za kigeni kutokana na kuongeza kwa uzalishaji wa bidhaa zetu nje kwa lengo la kuweka ulinganifu wa kibiashara.
 

Serikali pia imetamka kuwa ina shabaha ya kupunguza mfumuko wa bei hadi digitali moja ajabu ni kwamba haijasemi itatumia mkakati gani wakati mwaka uliopita mfumuko wa bei uliongezeka kwa asilimia 16 kutoka asilimia 12.7 mwaka 2011.
 

Bajeti hii inaendeleza utamaduni wa kupandisha kodi katika maeneo yaleyale tuliyoyazoea kama kwenye bia, sigara, vinywaji baridi, leseni za magari, mafuta na kadhalika. Inajulikana wazi kwamba kupanda bei ya mafuta, kutapandisha bei za vyakula na gharama za huduma mbalimbali.
 

Waziri Mgimwa alisema katika mwaka ujao wa fedha, Serikali itapandisha ushuru wa mafuta ya dizeli kutoka Shilingi  215 kwa lita hadi Shilingi 217 kwa lita, likiwa ni ongezeko la shilingi 2, mafuta ya petroli  kutoka Shilingi 339 kwa lita hadi Shilingi 400, ongezeko la shilingi 61 na ushuru wa mafuta (fuel levy) kutoka Shilingi 200 kwa lita hadi shilingi 263 kwa lita, sawa na ongezeko la Shilingi 63 kwa lita na wakati huohuo mafuta hayo yakiongezewa Shilingi 50 kwa kila lita.
 

Hili ni tatizo kwa sababu wafanyabiashara wanaotumia mafuta hayo kwa kusafirishia mazao au abiria kwenye magari yao au kwenye mitambo yao ni wazi kwamba wataongeza bei tena maradufu hasa tukitilia maanani kwamba huwa hakuna mtu anayewafuatilia.
 

Wakala wa Umeme Vijijini (Rea), umeongezewa kiasi cha Shilingi 186.9 bilioni ambazo awali   hazikuwa zimetengwa baada ya serikali kukubaliana na mapendekezo ya Bunge kupitia Kamati ya Bajeti, inayoongozwa na Mbunge wa Bariadi Magharibi, Andrew Chenge.
 

Waziri Mgimwa pia alitangaza kuanzisha kodi na ushuru katika huduma mbalimbali zinazotolewa kupitia simu za mkononi, ikiwamo kodi ya zuio ya asilimia 10 ya kamisheni (commission) ya usafirishaji wa fedha na  imepandisha viwango vya ada ya mwaka ya leseni za magari. Magari yenye ujazo wa injini yenye ukubwa wa kati ya cc 501 na 1500 yatatozwa Shilingi 150,000 kutoka Shilingi 100,000, tukumbuke nayo hutumika sana na wananchi wengi wa kawaida.
Ongezeko la vitu hivyo nilivyoviona mimi ni pigo kubwa kwa wananchi wa kawaida na hakuna nafuu yoyote, hivyo basi wabunge kazi ni kwenu!